Đạo văn là gì?

Thông thường, mọi người thường nghĩ đạo văn là vấn đề sao chép tác phẩm hoặc mượn ý tưởng của người khác, nhưng nếu chỉ "sao chép" và "mượn" thì chưa đủ để nói lên tính nghiêm trọng của vấn đề.

1. Đạo văn

Theo từ điển trực tuyến Merriam-Webster (với Merriam-Webster, Inc. là công ty chủ quản, công ty Mỹ chuyên xuất bản sách tham khảo, đặc biệt nổi tiếng với các bộ từ điển), “đạo văn” (tiếng anh là plagiarism) có nghĩa là:

• ăn cắp và biến ý tưởng hay lời nói của người khác thành của riêng mình;

• sử dụng sản phẩm, tài liệu của người khác mà không ghi nguồn;

• thực hiện hành vi trộm cắp về vấn đề văn học;

• thực hiện trình bày một ý tưởng hoặc sản phẩm mới và độc đáo bắt nguồn từ một sản phẩm hoặc nguồn hiện có.

Nói chung, đạo văn được xem là một hành vi lừa đảo. Nó liên quan đến cả việc sử dụng sản phẩm của người khác và sau đó nói dối về nguồn gốc của nó. Tham khảo khái niệm trực tiếp tại đây.

Còn theo thông lệ của những quốc gia phát triển đề cao vấn đề bản quyền như Hoa Kỳ thì việc thể hiện ý tưởng lần đầu được coi là tài sản trí tuệ và được bảo vệ bởi luật bản quyền, và được xem như là các phát minh gốc. Hầu hết tất cả các trường hợp đều được bảo vệ bản quyền miễn là chúng được ghi lại dưới dạng tài liệu, sách, báo hoặc dạng tập tin hay nhiều cách khác.

2. Hình thức đạo văn

Tất cả những điều sau đây được coi là đạo văn:

• biến tác phẩm của người khác thành của mình;

• sao chép từ ngữ hoặc ý tưởng của người khác mà không có sự chứng nhận;

• không đặt nội dung trích dẫn trong dấu ngoặc kép;

• đưa ra thông tin không chính xác về nguồn trích dẫn;

• thay đổi từ nhưng sao chép cấu trúc câu của nguồn mà không trích nguồn;

• sao chép quá nhiều từ hoặc ý tưởng từ một nguồn chiếm phần lớn nội dung trong một bài nghiên cứu, cho dù tác giả có ghi nhận hay không;

• sao chép nhiều nội dung từ nhiều nguồn khác nhau vào bài trình bày (tiểu luận, luận văn, luận án, bài báo khoa học…) khiến cho tỉ lệ đạo văn của cả tài liệu vượt qua một con số được ấn định, cụ thể là luận văn thạc sĩ hay luận án tiến sĩ thường quy định tỉ lệ đạo văn bắt buộc tối thiểu từ 20% đến 30%.

Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp đạo văn có thể tránh được bằng cách trích dẫn nguồn (xem bài viết Trích nguồn và trích dẫn tài liệu). Chỉ cần ghi nhận nguồn tài liệu đã sử dụng và cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết để có thể tìm lại nguồn đó là có thể ngăn chặn việc đạo văn xảy ra. Xem thêm bài viết Mẹo ngăn chặn đạo văn.

3. Hậu quả của việc đạo văn

Sau đây, chúng tôi xin phép trích nguyên văn nội dung của Trần Thị Thùy và Nguyễn Hoàng Nhi (2021) khi các tác giả thực hiện so sánh kỹ thuật của chương trình chống đạo văn (tham khảo bài báo gốc ở đây) để có thể nhận thấy được những hậu quả vô cùng sâu rộng của vấn đề đạo văn, không chỉ đối với riêng sinh viên, người học nói riêng mà còn ảnh hường rất nhiều đến đời sống, sinh hoạt, gia đình, quan hệ xã hội, pháp lý…

Tài liệu tham khảo

1. Trần Thị Thùy và Hoàng Nhi Nguyễn (2021). Nghiên cứu so sánh kỹ thuật của chương trình chống đạo văn miễn phí hiện nay. Tạp chí Khoa học và Kinh tế phát triển – Trường Đại học Nam Cần Thơ, 12(), 3-19.

Kết thúc.